Tak zwany „urwany film” w konsekwencji intensywnego spożywania alkoholu choć raz w życiu doświadczyła nawet połowa osób pijących. Dlaczego osoby spożywające alkohol w dużych ilościach przeżywają zaburzenia pamięci? Czy jeżeli przestaną pić alkohol pamięć wróci do normy?
Wielopoziomowe skutki nadużywania alkoholu
Większość ludzi spożywa różnego typu napoje alkoholowe jako element pewnych rytuałów społecznych, zwyczajów towarzyszących różnego typu okazjom, nie spodziewając się, że może to przynieść dla nich negatywne skutki. Szkody wywołane nadużywaniem alkoholu występują na wielu poziomach, na których funkcjonujemy jako człowiek. Jest to poziom społeczny (relacji międzyludzkich), poziom psychologiczny i poziom biologiczny. Jednym z poważniejszych negatywnych skutków długotrwałego nadużywania napojów alkoholowych jest występienie poważnego uszkodzenia mózgu, często nieodwracalnego. Jak znaczne będą te zmiany, zależy od wieku inicjacji alkoholowej, uwarunkowań genetycznych, stanu zdrowia, częstości i ilości spożywania napojów alkoholowych. Początkowo pod wpływem alkoholu występują problemy z zachowaniem równowagi, bełkotliwa mowa, a na końcu pojawia się amnezja alkoholowa.
Amnezja alkoholowa, czyli urwany film
Urwany film charakteryzuje się utratą naszej świadomości, ale przy zachowanej przytomności. W konsekwencji osoba przeżywająca to zjawisko nie jest w stanie przypomnieć sobie niektórych zdarzeń z czasu, gdy piła alkohol, albo kompletnie nic nie pamięta. Należy wziąć pod uwagę, że wystąpienie takiej sytuacji zwiększa prawdopodobieństwo kolejnych problemów z pamięcią.
Jak funkcjonuje nasza pamięć?
Przez ułamki sekund trwa pamięć sensoryczna pozwalająca na uzyskiwanie koniecznych informacji pod wpływem różnych bodźców. Ta pamięć nie może być zniekształcona. Potem część tych informacji z pamięci sensorycznej trafia do pamięci krótkotrwałej, która trwa przez kilka minut. Jeżeli koncentrujemy się na niej dłużej i poświęcamy się jej więcej uwagi, lub jeżeli informacja jest powtarzana, to trafia ona do pamięci długotrwałej.
Czy alkohol wpływa na pamięć?
Spożywane napoje alkoholowe wpływają na pamięć krótkotrwałą, jak i długotrwałą. Częste picie dużych ilości alkoholu uszkadza hipokamp – część naszego mózgu, który jest odpowiedzialny m.in. za przenoszenie informacji z pamięci krótkotrwałej do długotrwałej, a także uczenie się i zdolność orientacji w przestrzeni. Wpływ owego zablokowania transmisji danych między pamięciami zauważalny jest przede wszystkich w stanie zatrucia alkoholem i jest odpowiedzialny za przerwy w pamięci, czyli bohatera tego artykułu – urwany film.
Dla osoby uzależnionej początkowe stany amnezji alkoholowej wydają się niegroźne. To przecież może to się przydarzyć każdemu – myślą przeważnie. Urwany film jest konsekwencją czasowego uszkodzenia hipokampu, który jest odpowiedzialny za zapamiętywanie. Osoba pod silnym wpływem alkoholu jest przytomna i pozostaje w kontakcie z otoczeniem, ale następnego dnia nie może sobie przypomnieć wydarzeń z tego okresu. Alkohol częściowo blokuje proces zapamiętywania i to dlatego w stanie upojenia alkoholowego nie istnieje możliwość rejestracji w pamięci wszystkich wydarzeń. Amnezję wywołuje szybki wzrost stężenia alkoholu we krwi wywołany przez znaczne tempo spożywania procentów. W konsekwencji rozwoju choroby alkoholowej przy częstym występowaniu „urwanych filmów” (sporadyczna krótkotrwała amnezja) może przerodzić się w trwałe uszkodzenie pamięci.
Kac moralny
Często zdarza się, że podczas amnezji alkoholowej ludzie robią to, czego nie zrobiliby nigdy na trzeźwo, np. podejmują ryzykowne dla ich zdrowia i życia zachowania, kradną, czy wydają bez zastanowienia duże sumy pieniędzy, zachowują się niemoralnie, są agresywni często w relacjach z płcią przeciwną, mówią o sprawach często intymnych, a gdy usłyszą o swoim zachowaniu w relacji innych osób, odczuwają tzw. ”kac moralny”, wstyd, poczucie winy.
Rada eksperta
Odrzućmy przekonanie, że przecież każdemu kiedyś urwał się film i nie ma się czym przejmować. Jeżeli zaobserwujemy u siebie w konsekwencji spożywania alkoholu objawy amnezji alkoholowej, należy natychmiast zaprzestać picia i zwrócić się o pomoc do specjalisty z poradni leczenia uzależnień. Pytanie, jakie może tam paść: „Jak często w ciągu ostatniego roku nie byłeś w stanie z powodu picia przypomnieć sobie co wydarzyło się poprzedniego dnia?” jest jednym z przykładów diagnozujących zespół zależności alkoholowej. Gdy osobie uzależnionej uda się odstawić alkohol, jej pamięć prawdopodobnie wróci do normy. Abstynencja poprawia nie tylko pamięć, ale też koncentrację i zdolności poznawcze.
